کد مطلب:106620 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:169
[صفحه 545] گفتار آن حضرت (ع) است. ینبع: آبادی كوچكی از نواحی شهر مدینه هتف الناس: فریاد برآوردن مردم، و او را به نام خواندن ناضح: شتری كه به وسیله ی آن آب می كشند غرب: دلو بزرگ هنگامی كه عثمان در محاصره ی مردم قرار گرفته بود، عبدالله عباس را، پیش امیرالمومنین (ع) فرستاد و درخواست كرد كه به سوی ینبع، سر ملك و زراعت خود تشریف ببرد، تا مگر هیاهوی به منظور نامزد كردن آن حضرت برای خلافت، كم شود، در حالی كه این خواهش و پذیرش آن در قبل هم انجام شده، و این مرتبه ی دوم بود، امام (ع) در پاسخ چنین فرمود: (ای پسر عباس! عثمان هیچ اراده نمی كند مگر این كه می خواهد مرا شتر آبكشی قرار دهد، با دلوی بزرگ كه پیوسته بیایم و بروم، پیش من فرستاد كه از شهر خارج شوم و سپس درخواست كرد كه بیاییم، و هم اكنون نیز می خواهد كه بیرون روم، به خدا سوگند آنقدر از او دفاع كردم كه بیم آن دارم گنهكار به حساب آیم.) علت این كه عثمان این درخواست را از امام (ع) كرد، این بود كه مردم، پیرامون خانه ی او را محاصره كرده بودند، او را صدا می كردند و بر سرش فریاد می كشیدند، و به دلیل بدعتهایی كه مرتكب شده بود وی را سرزنش می كردند، ثروت بیت المال را به غیر مستحقان می داد و در غیر موردش صرف و خرج می كرد، و بسیاری از اعمال ناشایست دیگر. نكته بلاغی: شتر آبكش استعاره و كلمه ی دلو ترشیح آن می باشد كه دو فعل اقبل و ادبر، اشاره به وجه شبه آن است. بعث الی... اخرج، امام (ع) در این جمله چگونگی وضع عثمان را در حال محاصره بیان می كند و این كه مردم او را در تنگنا قرار داده بودند و او مجبور بود دست نیاز به سوی مردم دراز كند، اما این كه از میان مردم و بقیه ی یاران، این نامه را تنها به علی (ع) نوشت به یكی از دو دلیل زیر بود. الف- او، باور داشت كه حضرت بزرگترین و شریفترین فرد جامعه است و مردم بیشتر از همه، او را پیروی و اطاعت می كنند و دلهای مردم با وی، می باشد. ب- او عقیده داشت كه حضرت با مردم سازش كرده و در شورش بر او با آنها شركت داشته است از این رو انتخاب وی امام را از میان تمام مردم بدون تردید برای او مفید بود، زیرا اگر با میانجیگری امام، مردم از محاصره ی او، دست برمی داشتند غرض حاصل بود، و اگر این امر حاصل نمی شد، باز هم بعضی از مقاصد عثمان تحقق می یافت از جمله این كه متهم شدن آن حضرت به هماهنگی با شورشیان مورد تایید واقع شده و بهانه ای بود برای كسانی كه بعدها به خونخواهی عثمان برخاستند و جنگهای جمل در بصره و صفین را به وجود آوردند. والله... تا آخر. در معنای این جمله چند احتمال وجود دارد: 1- یكی از شارحان چنین می گوید: حضرت می خواهد بفرماید آنقدر در دفاع از عثمان كوشش كرده ام كه با توجه به زیادی خلافها و بدعتهای وی، می ترسم از گنهكاران به حساب آیم. 2- احتمال دیگر این كه به اندازه ای از او دفاع كردم كه دیگر خوف جانی برایم دارد زیرا ایستادن در مقابل این همه جمعیت كه علیه او قیام كرده اند این گمان را به وجود می آورد كه آنان بر من حمله كنند و مرا به قتل برسانند و این خود گناهی است. 3- احتمال سوم این كه می ترسم زیاده روی در دفاع از وی باعث ایجاد اختلاف و كشمكش شود و به منظور دفاع از خود، دست به شمشیر دراز كنم یا با دست خود، كسی را بیازارم و گفته های ناشایست از من یا دیگران صادر شود كه این خود گناه است.
صفحه 545.